De vier kilometer lange, slingerende getijdenrivier leidt vissen van de Waddenzee naar het IJsselmeer en andersom. Dwars door de Afsluitdijk. Hij zorgt voor een natuurlijk herstel van vissoorten die voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van zowel zout als zoet water. Het kunstwerk maakt dat zij de Afsluitdijk kunnen passeren.
Afsluitdijk
De Afsluitdijk beschermt ons land tegen overstromingen en maakt van het IJsselmeer een belangrijke zoetwaterbekken. Tevens verbindt hij Friesland met Noord-Holland. Voor de natuur is het kunstwerk echter een ramp. De Zuiderzee werden hierdoor Waddenzee abrupt van elkaar gescheiden. Daarmee verdween een omvangrijk en visrijk getijden- en brakwatergebied. Bovendien snijdt de dam een belangrijke vismigratieroute af.
Ramp voor trekvissen
Veel trekvissen hebben zout én zoet water nodig voor hun groei en voortplanting. Ze maken hiervoor een lange reis van zoet naar zout of van zout naar zoet water. De Zuiderzee verbond de Waddenzee, en indirect de Atlantische Oceaan, met het Nederlandse binnenwater en het rivierenland. Tot ver in Frankrijk en de Zwitserse Alpen. Vandaag de dag kunnen ze de dijk alleen passeren via de sluizen in Den Oever en Kornwerderzand. Voor de meeste soorten is de stroming te sterk als de sluizen opengaan. Door de abrupte overgang van zout naar zoet water krijgen de vissen bovendien geen tijd om zich aan het nieuwe milieu aan te passen. De overlevingskansen zijn hierdoor beperkt.
Herstel met Vismigratierivier
De Vismigratierivier herstelt de verbinding tussen Waddenzee en IJsselmeer. Vlakbij de sluizen van Kornwerderzand wordt een kunstmatige rivier aangelegd. Natuurlijk gedrag van trekvissen stond aan de basisvan het ontwerp.
Vanaf de Wadden volgen vissen de geur van het zoete water naar de doorgang in de Afsluitdijk. Aan de kant van het IJsselmeer belanden ze eerst in een brak getijdengebied en vervolgens in een kronkelend riviertje met een zanderige bedding. Zo wennen ze geleidelijk aan de overgang van zout naar zoet en andersom. Het water volgt de getijden van de Waddenzee en kent verschillende stroomsnelheden, geschikt voor zowel sterke als zwakke zwemmers. Vissen kunnen hier ook schuilen, eten en rusten en zelf bepalen wanneer ze de Vismigratierivier verlaten.
Zoetwatervoorraad
Er mag geen zout water het IJsselmeer instromen. Nederlands grootste zoetwaterbekken is immers belangrijk voor de winning van drinkwater, de landbouw en het tegengaan van verzilting op het land. De lengte van de Vismigratierivier zorgt ervoor dat het zoute water nooit ver kan binnendringen. Ook kan de rivier aan weerszijden worden afgesloten. Bij afgaand en opkomend tij zorgt het water er voor dat de deuren respectievelijk vanzelf open en weer dicht gaan. Bij storm worden ze ook gesloten.
Samenwerking
De Vismigratierivier is een initiatief van de Waddenvereniging, It Fryske Gea, Sportvisserij Nederland, NetVISwerk en het Blauwe Hart. Het project is ontwikkeld door De Nieuwe Afsluitdijk. Voor de financiën tekenen de provincies Noord-Holland en Fryslân, de Rijksoverheid, het Waddenfonds, LIFE, Natura2000, de Nationale Postcode Loterij en CEF.
De Vismigratierivier is uniek in zijn soort. De noviteit trekt veel buitenlandse interesse.
